Blok Historyczny
Blok Historyczny Łódzkiego Festiwalu Fantastyki Kapitularz 2025
PIĄTEK
[PRELEKCJA] Mitologiczne i magiczne inspiracje w grach wideo [B.O.] 16:00 – 17:45
Historyczna 2 (poziom -1)
Anna „Ange” Wichrowska
rozwiń szczegóły
Zastanawialiście się w jaki sposób gry wideo wykorzystują dorobek kulturowy, jakim są mitologie i magia? Jesteście ciekawi jakie gry poza God of Warem i Wiedźminem wykorzystywały elementy mitologi oraz magii? Na prelekcji dowiecie się na jakie sposoby gry wideo wykorzystują ten dorobek ludzkiej kultury.
Prelekcja
[PRELEKCJA] Boski pokarm czy diabelska strawa? Leśne grzyby w folklorze i praktyce ludowej. [B.O.] 16:00 – 16:45
Historyczna 1 (poziom -1)
Dr Tomasz Romanowicz
rozwiń szczegóły
Grzyby jako dary lasu były od wieków obecne w życiu ludu polskiego. Warto jednak zadać pytanie, jak one były postrzegane przez ludzi mieszkających na dawnej wsi? Chcąc na nie odpowiedzieć, zajrzymy do źródeł etnograficznych i historycznych, przypominając dawne legendy oraz przekazy ustne dotyczące grzybów. Jak włościanie i włościanki tłumaczyli sobie ich istnienie? Co wspólnego z grzybami mieli św. Piotr, chleb i ślina? Które gatunki były preferowane w magii i medycynie ludowej? Wydobędziemy z mroków przeszłości ludowe mity, przesądy oraz przypomnimy zapomniany polski ,,grzybowy folklor”. Przekonamy się także co z niego pozostało w naszej współczesnej kulturze.
Prelekcja
[PRELEKCJA] O fantastycznych stworach ze Śląska słów kilka [B.O.] 17:00 – 17:45
Historyczna 1 (poziom -1)
Reptilia
rozwiń szczegóły
„Czego można było spodziewać się po utopcu, czyim postrachem był bebok, komu pomagał skarbek? Przekonajcie się, wyruszając ze mną do fascynującego świata potworów i innych fantastycznych stworzeń z górnośląskich bajań!
Podczas prelekcji chciałabym zarysować kwestię wierzeń charakterystycznych dla śląskiego regionu, skupiając się na najpopularniejszych stworach, w których istnienie wierzono i których się bano bądź były cichymi pomocnikami dla dobrych ludzi.”””
Prelekcja
[PRELEKCJA] Od demokracji do zamordyzmu, czyli co do k***y poszło nie tak w Rosji? [16+] 18:00 – 19:45
Historyczna 1 (poziom -1)
Michał Gołkowski
rozwiń szczegóły
geneza powstania geopolitycznego monstrum współczesnej nam Federacji Rosyjskiej i mentalności zamieszkujących ją konstruktów biologicznych
Prelekcja
[KONKURS] Co to za postać historyczna? [B.O.] 18:00 – 19:45
Historyczna 2 (poziom -1)
Kuro_Ōkami
rozwiń szczegóły
Konkurs (nie tylko) dla pasjonatów i znawców historii a głównie dla wszystkich łaknących wiedzy o jednostkach, które zostawiły po sobie duży ślad na tej planecie
Konkurs
[PRELEKCJA] Najpobożniejszy z narodów, czyli o historii religijnej Rzymian [18+] 20:00 – 21:45
Historyczna 1 (poziom -1)
Grzegorz Biały
rozwiń szczegóły
Już Cyceron twierdził, że choć Rzymianie ustępują innym narodom świata zamieszkanego w każdym niemal względzie, nikt nie przewyższa ich w czci oddawanej bogom. I choć historia republiki, a później imperium rzymskiego kojarzyć może nam się głównie z twardym krokiem legionów, dla samych Rzymian nie ulegało wątpliwości, że tylko bogowie decydują o ich powodzeniu i klęskach. Spróbujemy odpowiedzieć więc sobie na nieoczywiste pytania: jak wyglądało życie duchowe Wiecznego Miasta, skąd wyrosło i gdzie wciąż możemy odnaleźć – także we współczesnej Polsce – jego pozostałości.
Prelekcja
[PRELEKCJA] Historia szermierki: od sztuki zabijania do współczesnego sportu [B.O.] 20:00 – 21:45
Historyczna 2 (poziom -1)
Aleksander Dynarek – Stowarzyszenie Szermierki Historycznej Mordschlag, Marta Sokół
rozwiń szczegóły
Wykład „Historia szermierki: od sztuki zabijania do współczesnego sportu” przybliża fascynującą drogę, jaką przeszła szermierka — od brutalnych pojedynków i technik wojennych, przez rycerskie kodeksy honorowe, aż po uregulowany sport olimpijski i rekonstrukcję dawnych europejskich sztuk walki. To opowieść o zmianie znaczenia walki i ciała w kulturze Zachodu.
Prelekcja
SOBOTA
[PRELEKCJA] Czy Celtowie jedli dziki, czyli słów parę o zwierzętach w mitologii i tradycji celtyckiej [B.O.] 10:00 – 11:45
Historyczna 1 (poziom -1)
Cezary „Czesław” Czyżewski
rozwiń szczegóły
Całkowicie niezobowiązujące rozważania o symbolice zwierząt w świecie Celtów, o mitach i historiach dotyczących zwierzaków, które w taki, czy inny sposób dotrwały do naszych czasów.
Prelekcja
[PRELEKCJA] Historia tatuażu – od rytuału do sztuki [18+] 10:00 – 10:45
Historyczna 2 (poziom -1)
Anna Jarzyńska – Muzeum Farmacji
rozwiń szczegóły
Dziś to sposób na wyrażenie siebie i swoich pasji, zaś kiedyś chroniły przed ranami w boju, chorobami, zapewniały pomyślność, albo odwrotnie, służyły do stygmatyzowania pewnych grup społecznych. Tatuaże – o tym, jakie było ich znaczenie, techniki wykonania i kontekst kulturowy przez wieki opowie Anna Jarzyńska, pracownik Muzeum Farmacji i artystka tatuażu z wieloletnim doświadczeniem. Muzeum Farmacji zaprasza na wykład łączący świat sztuki, rytuału, magii i leczenia.
Prelekcja
[PRELEKCJA] Międzykonwentowy Poczet Władców – Sybilla Jerozolimska [B.O.] 11:00 – 11:45
Historyczna 2 (poziom -1)
Piotr „Voynar” Wojnarowicz
rozwiń szczegóły
33 edycja MPW! Sybilla Jerozolimska – królowa łacińskiego Outremer. Siostra legendarnego Baldwina Trędowatego, małżonka Wilhelma z Montferratu, a potem Gwidona de Lusignan. czy można jednak tylko i wyłącznie opisać przez kontekst męski? Jakie źródła o niej pozostały? Czy i jaki miała wpływ na działania krucjatowe? Jaką bya władczynią? Kto był jej sojusznikiem, a kto zaciekłym wrogiem? Co osiągnęła? Takich wiadomości, przy muzyce z epoki, okraszonych anegdotami, a także poradami dla rekonstruktorów epoki i LARPowców możesz się spodziewać na tej prelekcji.
Prelekcja
[PRELEKCJA] Poszukiwacze „skarbów” w lasach Mezoameryki – wyprawy doktora Francisco Hernandez de Toledo oraz Alexandra von Humboldt’a. [B.O.] 12:00 – 13:45
Historyczna 2 (poziom -1)
dr Maria Biegańska-Płonka
rozwiń szczegóły
Utopie dawnych epok, sięgające starożytności i późniejsze, nakreślały marzenia o niezwykłych krainach i skarbach, czekających na niezłomnych śmiałków. Wybrałam dwie wyprawy: doktora Francisco Hernandez de Toledo oraz Alexandra von Humboldt’a – aby pokazać determinację poszukiwaczy, potrzebną do wydarcia tajemnic dżungli Mezoameryki i Ameryki Południowej. Zgodnie z tytułem wystąpienia, wspólnym motywem będą predyspozycje podróżników, ich decyzje a także wpływ wyprawy na to, kim stali się, jako prawdziwi „poszukiwacze skarbów”.
Prelekcja
[PRELEKCJA] Trujące rośliny w folklorze i legendach [B.O.] 12:00 – 12:45
Historyczna 1 (poziom -1)
Jaga „Legendystka” Moder
rozwiń szczegóły
„These plants can kill” – głosi napis nad wejściem do Ogrodu Trucizn w Alnwick. Miejsce to skupia rośliny, wokół których narosło wiele tajemnic i legend. W trakcie prelekcji przyjrzymy im się z bliska i znajdziemy m.in. odpowiedzi na pytania: dlaczego mandragora rosła blisko szubienic, kiedy diabeł przestawał pilnować belladonny i w jaki sposób poznawano, że naparstnicą interesują się wróżki.
Prelekcja
[PRELEKCJA] Romantyczna fascynacja, naukowy przełom i salonowe trendy – egiptomania w XVIII i XIX wieku [B.O.] 13:00 – 14:45
Historyczna 1 (poziom -1)
Agnieszka „Drakaina” Fulińska
rozwiń szczegóły
Gdy pod koniec XVIII Francja przekazała światu ogromną, nową wiedzę na temat Egiptu, pobudziło to apetyty nie tylko naukowców, ale i polityków, artystów oraz bogaczy. Tajemnice starożytnego Egiptu stanęły przed nimi otworem, tworząc swoistą modę na wszystko, co było związane z tą trwającą 3500 lat tajemniczą cywilizacją. Na prelekcji przedstawimy, jak zderzenie tych odkryć z fantazją Europejczyków wpłynęło na sztukę, naukę i kolekcjonerstwo w XIX wieku.
Prelekcja
[PRELEKCJA] Fabryki i pałace: moda i codzienność Łodzi z końca XIX wieku [B.O.] 14:00 – 14:45
Historyczna 2 (poziom -1)
Juliusz Zieliński – GRH Ziemia Obiecana
rozwiń szczegóły
Jak na przełomie XIX i XX wieku dynamiczny rozwój przemysłu wpłynął na styl życia Łodzian? Jak ubiór wyrażał zarówno przemysłowy sukces, jak i codzienny znój? Poznaj fascynujące połączenie industrializacji z modą, które tworzyły unikalny obraz życia w jednym z najbardziej rozwojowych miast Polski.
Prelekcja
[PRELEKCJA] Co można znaleźć w ciemności? – o fałszerstwie w malarstwie [B.O.] 15:00 – 15:45
Historyczna 2 (poziom -1)
Marta Przybysz – Koło Naukowe Studentów Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki UMK
rozwiń szczegóły
Czy da się podrobić Rembrandta tak, że nabierze się cały świat sztuki? A może już ktoś to zrobił? Podczas tego wykładu zajrzymy za kulisy fałszerstw w malarstwie sztalugowym. Porozmawiamy o tym, jak działają fałszerze, jak ich tropią eksperci i jakie sztuczki pomagają odkryć prawdę ukrytą pod warstwą farby. Będzie trochę historii, trochę technologii, a dużo ciekawostek. Jeśli lubisz sztukę, zagadki i sensacje – zapraszamy!
Prelekcja
[PRELEKCJA] Bunt w lesie kominów – dlaczego Rewolucja 1905 jest ważna dla tożsamości Łodzi i regionu [B.O.] 15:00 – 15:45
Historyczna 1 (poziom -1)
dr Sebastian Adamkiewicz
rozwiń szczegóły
Referat w ramach tegorocznych obchodów Roku Rewolucji 1905.
Prelekcja
[PRELEKCJA] Na Trygława i Pieroga, czyli rant na bogów Słowian, którzy nie istnieli [16+] 16:00 – 17:45
Historyczna 1 (poziom -1)
Michał Gołkowski
rozwiń szczegóły
Próba spojrzenia na modne ostatnio „religie”, „bestiariusze” i „demonologie” Słowian w ujęciu źródeł historycznych
Prelekcja
[PRELEKCJA] Ożywiona przeszłość: spotkanie z Grupą Rekonstrukcji Historycznej Ziemia Obiecana [B.O.] 16:00 – 16:45
Historyczna 2 (poziom -1)
Juliusz Zieliński – GRH Ziemia Obiecana
rozwiń szczegóły
Zajrzyj za kulisy pracy pasjonatów, dla których odtworzenie historii Łodzi to więcej, niż hobby. Dowiedz się, jak powstają wierne rekonstrukcje i co motywuje rekonstruktorów do działania. Przeżyj na własnej skórze klimat przemysłowej Łodzi i poznaj ludzi, ich ubrania historyczne (oryginały i zarówno kopie) oraz zwyczaje sprzed ponad 100 lat.
Prelekcja
[PRELEKCJA] Legendy Starej Pragi [18+] 17:00 – 18:45
Historyczna 2 (poziom -1)
Nekonosan
rozwiń szczegóły
Czas na krótką podróż do stolicy Czech Pragi. Jej zabytkowe średniowieczne uliczki i kamienicy chronią wiele tajemnic. No i mieszkają tam nie tylko ludzie. Pewnie, każdy miłośnik fantasy słyszał o golemie. Ale mało kto wie, gdzie można spotkać się ze szkieletami, templariuszami oraz różnymi duchami.
Prelekcja
[PRELEKCJA] Od przeklętej trawy po kostuchę z młotkiem. Personifikacje lęku w folklorze i legendach [B.O.] 18:00 – 18:45
Historyczna 1 (poziom -1)
Jaga „Legendystka” Moder
rozwiń szczegóły
„””Z czym tak naprawdę się zmagamy, kiedy walczymy z potworami?
W trakcie prelekcji wkroczymy w odmęty ludzkiej psychiki, gdzie strach przyjmuje ciało i twarz. Sprawdzimy, jak przez wieki folklor i wierzenia personifikowały lęki – i po co w ogóle to robiły. Będzie o duchach, zarazach, wilkołakach i całym wachlarzu istot, które czają się w ciemnościach, ale przede wszystkim… w nas samych. Dowiemy się, do czego tak naprawdę potrzebne były ludziom potwory.
Przyjdź i posłuchaj – jeśli się nie boisz.”””
Prelekcja
[PRELEKCJA] Dyscyplina w dawnej szkole [B.O.] 19:00 – 19:45
Historyczna 2 (poziom -1)
Katarzyna Figurska
rozwiń szczegóły
Szkoła uczy czy wychowuje? – dziś to kontrowersyjny temat, ale kiedyś wszyscy byli zgodni, że do zadań szkoły należało jedno i drugie. Powszechną wówczas metodą wychowania był rozbudowany system kar cielesnych i psychicznych stosowanych w szkole. Powtarzana codziennie przez nauczycieli maksyma „A choćby męczono, smażono cię w smole, nie powiadaj, co się dzieje w szkole” mówi wiele tajemnicach i relacjach między uczniem a pedagogiem w dawnej szkolnej rzeczywistości. Łapy, rózgi, klęczenie na grochu czy ośle uszy to tylko namiastka tego, co kiedyś działo się w szkole.
Prelekcja
[PRELEKCJA] Łódź w 1905 roku. Raj dla rewolucjonistów? [B.O.] 19:00 – 20:45
Historyczna 1 (poziom -1)
dr hab. prof. UŁ Kamil Śmiechowski
rozwiń szczegóły
W trakcie wykładu zostaną omówione przyczyny dla których w Łodzi pomimo olbrzymiego sukcesu gospodarczego, jakie odniosło miasto mogło dojść na początku XX wieku do wielkiej rewolucji, która na zawsze zmieniła jego historię. Dowiecie się kim byli agitatorzy i prowokatorzy, ile lat miały ofiary carskich represji i dlaczego warto być dziś dumnym z życia w mieście rewolucji.
Prelekcja
[PRELEKCJA] Kiedy historyk robi facepalm czyli o pułapkach historii alternatywnych [B.O.] 20:00 – 21:45
Historyczna 2 (poziom -1)
Agnieszka „Drakaina” Fulińska
rozwiń szczegóły
Nikt się nie dziwi, gdy fizyk czy biolog wytyka fantastyce błędy, ale co z historykiem czy archeologiem? Krytyczne uwagi humanistów spotykają się niekiedy z pobłażliwym „to przecież fantastyka”, a zarzuty są zbywane jako niepotrzebne czepialstwo – bo przecież nawet źle pomyślana historia alternatywna nie idzie wbrew prawom fizyki… Czy rzeczywiście są to kwestie bez znaczenia?
Prelekcja
[PRELEKCJA] Między religią a prawem: Zabobonne prawo karne i procesy o czary w XVI i XVII wieku [16+] 21:00 – 21:45
Historyczna 1 (poziom -1)
Aleksandra Herzyk
rozwiń szczegóły
Paranoja i niewiedza, brutalne wyroki, wiara w czarownice, wypaczona sprawiedliwość. Posłuchaj prelekcji o historii prawa karnego w XVI i XVII wieku – opowieści o sile strachu i zabobonu. Dowiedz się, co napędzało wierzenia w wiedźmy i procesy o czary.
Prelekcja
NIEDZIELA
[PRELEKCJA] Błędy i mity w rekonstrukcji legionów rzymskich. [B.O.] 10:00 – 11:45
Historyczna 1 (poziom -1)
Krzysztof Pochwicki (vel Qvintvs Messivs Vaginvs, decanvs Legio XXI Rapax)
rozwiń szczegóły
„Podobnie jak przed rokiem przedstawię szereg błędnych wyobrażeń, mitów i stereotypów
związanych z legionami rzymskimi. Od lat jako członek Stowarzyszenia Legio XXI Rapax (wiodąca na świecie grupa rekonstruująca legion z 2 połowy I w. n.e., czasu największej potęgi cesarskiego Rzymu) zbieram wiedzę i doświadczenie w tym zakresie. Poruszę m.in. zagadnienia związane z uzbrojeniem legionistów, taktyką walki, językiem w kontraście do przykładów ze świata kultury popularnej. ”
Prelekcja
[PRELEKCJA] Królestwo trędowatego króla [16+] 10:00 – 11:45
Historyczna 1 (poziom -1)
Marik Awaud
rozwiń szczegóły
Historia wypraw krzyżowych budzi emocje i kontrowersje po dziś dzień. I wyprawa krzyżowa była wyprawą, której sukces zadziwił zarówno świat chrześcijaństwa jak i islamu. Powstałe po niej państwa na następne kilkaset zmieniły rozkład sił między chrześcijańską Europą, a światem islamu, a także stały się miejscem niezliczonych bitew, potyczek, intryg i sojuszy, z opowieścią o Baldwinie IV Trędowatym na czele.
Prelekcja
[PRELEKCJA] Jak przekląć złodzieja płaszcza – kilka słów o magii starożytnej [B.O.] 12:00 – 12:45
Historyczna 1 (poziom -1)
dr Łukasz Pigoński – Muzeum Farmacji w Łodzi
rozwiń szczegóły
Co zrobić gdy ktoś zwinie nam z szatni w łaźni płaszcz? Jak sprawić by do naszego sklepu przychodziło więcej klientów? Na te i wiele innych problemów, z którymi zmagali się starożytni Grecy i Rzymianie, odpowiadała magia. Przeniesiemy się 2000 lat wstecz i prześledzimy jak były postrzegane sztuki magiczne, jakie były ich związki z farmacją i medycyną, oraz jakie techniki stosowano. Muzeum Farmacji zaprasza na wykład z pogranicza nauki i sztuk tajemnych.
Prelekcja
[PRELEKCJA] Cyfrowy Skryba: Jak przez przypadek zostałem kustoszem śląskiej przeszłości [B.O.] 12:00 – 12:45
Historyczna 2 (poziom -1)
Burza
rozwiń szczegóły
Nie planowałem walczyć o pamięć kopalń ani katalogować inżynierskiej dumy Śląska. A jednak, między kodem a cyfrowymi światami, wpadłem w przygodę: rekonstrukcję górniczego dziedzictwa. Opowiem, jak nowoczesne narzędzia i geekowska wrażliwość pozwalają ratować historię przed zapomnieniem, jak cyfryzujemy archiwa i co łączy beboki, AI i techniczną dokumentację z czasów, gdy węgiel był czarnym złotem. Dla tych, którzy nie planowali być bohaterami – a jednak nimi zostali.
Prelekcja
[PRELEKCJA] Jezus na miejsce Odyna – jak stare wierzenia przetrwały chrystianizację? [18+] 13:00 – 13:45
Historyczna 1 (poziom -1)
Sanni
rozwiń szczegóły
Chrystianizacja ziem Skandynawskich i Słowiańskich była procesem wieloletnim. Przyjrzymy się zarówno starym wierzeniom nordyckim i słowiańskim oraz historii przyjęcia Chrystusa na ziemiach pogańskich. Opowiem o tym, dlaczego mitologia nordycka zachowała się lepiej niż słowiańska i przedstawię sylwetki historyczne postaci, które miały wpływ na to. Serdecznie zapraszam na prelekcje.
Prelekcja
[PRELEKCJA] Legenda Orlątka – kulturowy obraz syna Napoleona w XIX w. i jego późniejsze echa. [B.O.] 13:00 – 14:45
Historyczna 1 (poziom -1)
Agnieszka „Drakaina” Fulińska
rozwiń szczegóły
Kim był jedyny legalny syn Napoleona Bonaparte, żyjący ledwie 21 lat Napoleon II? Czemu był swoistym celebrytą swoich czasów, a jego personę otaczają mity? Podczas prelekcji poznamy losy Orlątka, chowanego w dworskiej złotej klatce i panującego 100 dni tytularnego cesarza Francuzów, którego postać jest owiana legendą i tworzy fascynującą, niepowtarzalną historię, która mówi nam wiele o kulturze XIX w. i zmiennych losach pamięci.
Prelekcja
[PRELEKCJA] Wojna która stała się memem – historia Wojny Zimowej 1939-40 [18+] 14:00 – 15:45
Historyczna 1 (poziom -1)
Maciej Szklarek
rozwiń szczegóły
„Historia konfliktu fińsko-radzieckiego była klasycznym przykładem walki ,,Dawida z Goliatem””, który to ukazał nie tylko heroizm i odwagę fińskiego żołnierza ale i niekompetencję czy zwykłą głupotę strony sowieckiej.
Jak do niej doszło? Jaki miała przebieg? Jakie były silne i słabe strony obu stron? I wreszcie, jak do dziś wojna ta rozbudza wyobraźnie internetowych śmieszków?”
Prelekcja